Wetenschappelijk onderzoek naar gezondheidsrisico’s van microplastics: maakt plastic ons ziek?

Nieuwspoort, 22 maart 2019 – Vandaag geeft ZonMw, de Nederlandse organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie, het startschot voor vijftien unieke onderzoeksprojecten naar de effecten van micro- en nanoplastics op onze gezondheid. Dit is het eerste wetenschappelijke programma ter wereld over dit onderwerp. In totaal wordt er 1,6 miljoen euro in de onderzoeken geïnvesteerd.

Professor Dick Vethaak van Deltares, betrokken bij vier van de vijftien researchprojecten, licht toe: “Microplastics verspreiden zich gemakkelijk via water en wind wat resulteert in een wereldwijd probleem; ze zijn overal als een soort grauwsluier in ons milieu aanwezig.

We worden voortdurend via ons voedsel, drinken of door inademing blootgesteld aan kleine plastic deeltjes. Wat dit voor onze gezondheid betekent is echter nog niet goed in te schatten. Er zijn wel sterke aanwijzingen voor mogelijke gezondheidsrisico’s maar er zijn ook veel onzekerheden en kennishiaten.”

Vethaak vervolgt: “Ik ben daarom zeer verheugd met dit initiatief van ZonMw en de betrokkenheid van de Plastic Soup Foundation. Het betreft een eerste verkennend onderzoek waarbij experts uit verschillende disciplines en sectoren gaan samenwerken. Met name de samenwerking tussen milieuwetenschappers en medisch specialisten is uniek en krachtig. Nederland loopt hiermee wereldwijd voorop. Ik verwacht er dan ook veel van!”

De projecten, met een looptijd van een jaar, gaan in op belangrijke vragen als:

• Hoe kunnen microplastics ons lichaam binnendringen?
• Welke rol spelen grootte, vorm en samenstelling daarbij?
• Kan plastic zwerfafval een bron van ziektes en infecties vormen aangezien bepaalde bacteriën goed lijken te gedijen op plastic?
• Kan ons afweersysteem plastic aan of lopen we hierdoor meer kans op ontstekingen en infecties?
• Hoe diep dringt microplastic in ons lichaam door? Tast het onze hersenen aan? Is het schadelijk voor het ongeboren kind?

Dr. Heather Leslie van de Vrije Universiteit van Amsterdam en betrokken bij drie projecten, zegt: “Als plastic deeltjes tot chronische ontstekingen kunnen leiden, kan dat de opmaat naar een hele reeks chronische ziektes betekenen. Daarom moeten we hoognodig onderzoeken hoeveel plastic deeltjes uit onze consumentenmaatschappij het menselijke lichaam binnendringen.”

De eerste tussenresultaten zullen op 3 oktober tijdens een Plastic & Health congres in Amsterdam worden gepresenteerd.

Pas het begin

ZonMw benadrukt dat de honorering van deze vijftien projecten pas het begin is. Een jaar is niet lang genoeg om alle antwoorden te verkrijgen. Henk Smid, directeur van ZonMw, ziet grote potentie in de onderzoeken en hoopt daarom ook dat langdurig vervolgonderzoek mogelijk zal zijn. “Nederland heeft wereldwijd een toonaangevende positie in het wetenschappelijk onderzoek naar microplastics en dit moet zo snel mogelijk verder uitgebouwd worden.”

Plastic Health Coalition

Communicatie over de verschillende pilotprojecten en de mogelijke (tussen)resultaten worden verzorgd door de Plastic Health Coalition, een initiatief van de Plastic Soup Foundation. In deze coalitie werken verschillende nationale en internationale milieu- en onderzoekorganisaties samen die zich zorgen maken over of zich bezighouden met de effecten van (micro)plastic op onze gezondheid.

Plastic Test lab

Naast de vijftien researchpilots worden vandaag ook de eerste resultaten van het ‘Plastic Testlab’ gepresenteerd, een samenwerking tussen de Plastic Soup Foundation en de Vrije Universiteit van Amsterdam.

Maria Westerbos, directeur van de Plastic Soup Foundation: “We hebben drie producten laten testen op de aanwezigheid van plastic deeltjes en de resultaten zijn alarmerend. De absolute desillusie is de anti-rimpeldagcrème van Olaz. In één potje van vijftig milliliter vond de VU maar liefst 1,5 miljoen plastic deeltjes. Elke keer als ik dit product gebruik, smeer ik dus 90.000 plastic deeltjes op mijn gezicht. Daarnaast is lipstick nr.06 van de HEMA gemaakt van plastic, net zoals de glitternagellak van Essie van L’Oréal.

Westerbos vervolgt: “Testen als deze sluiten naadloos aan op de vijftien onderzoeken van ZonMw. Zo krijgen we meer inzicht in hoe microplastics ons lichaam ongehinderd en ongewild binnen kunnen dringen.”