Immunologie: Zijn er schadelijke effecten van plastic op ons afweersysteem?

Het lopende onderzoek
Hoe ons immuunsysteem wordt beïnvloed door de blootstelling aan plastic deeltjes en ziekteverwekkers, zal worden uitgezocht in vijf studies, elk met een eigen onderzoeksvraag:

• Is menselijk bloed verontreinigd met de plastics PET en Teflon? En zo ja, wat zijn dan de consequenties voor het immuunsysteem? (Dr. Heather Leslie, VU)
• In hoeverre kapselen afweercellen microplastics in, waar precies in de cel komen de microplastics dan terecht en wat voor effecten hebben ze? (Dr. Nick Beijer, RIVM)
• Raakt het immuunsysteem verzwakt door microplastics, zodat het minder goed in staat is om andere indringers aan te pakken? (Prof. dr. Nienke Vrisekoop, UMC Utrecht)
• Draagt plastic afval in de Rijn bij aan de verspreiding van ziekteverwekkers? (Prof. dr. Ana Maria de Roda Husman, RIVM)
• Kunnen ziekteverwekkers die op microplastics zitten ons ook echt ziek maken? (Dr. Bas van der Zaan, Deltares)

De eerste bevindingen
Op de Plastic Health Summit in oktober 2019 presenteerde Prof. dr. Nienke Vrisekoop de eerste voorlopige resultaten. Om de effecten van plastics op afweercellen in ons bloed te begrijpen, onderzocht ze met haar collega’s de reactie van menselijke cellen op microplastics van 1 en 10 micrometer groot, met of zonder een coating. De coating bestond uit componenten uit bloed die aan het plastic binden. Het experiment leverde twee opvallende resultaten op. Het eerste was dat schone microplastics, dus zonder coating, door de afweercellen worden genegeerd, terwijl die met coating worden aangevallen. De aangevallen microplastics worden ingekapseld door de afweercellen, en afweercellen blootgesteld aan microplastics van 10 micrometer gaan veel sneller dood dan niet blootgestelde immuuncellen. Het tweede resultaat was dat de kleinere microplastics met coating (van 1 micrometer grootte) ook worden ingekapseld, maar die afweercellen gaan niet voortijdig dood.

Vrisekoop beklemtoont dat er meer onderzoek nodig is om inzicht te krijgen in de mogelijk schadelijke gevolgen van plastic op de menselijke gezondheid, maar dat haar onderzoek een ‘zorgelijk beeld’ geeft en dat ze zich kan voorstellen dat dit tot een ontstekingsreactie leidt, waarbij het lichaam steeds meer afweercellen aanmaakt en eropaf stuurt’. Ze voegde daaraan toe dat de kleinere microplastics op het eerste gezicht misschien minder problematisch lijken omdat ze niet tot toegenomen celdood leidden, maar ‘het is nog onduidelijk wat er op de lange termijn gebeurt, aangezien deze deeltjes ook niet gedegradeerd kunnen worden door de afweercellen en zich daardoor wellicht in het lichaam ophopen’. Dat benadrukt nog eens de noodzaak van meer onderzoek naar de schadelijke effecten van plastic en de gevolgen op celniveau voor de mens.

In het filmpje hieronder presenteert Vrisekoop haar resultaten tijdens de Plastic Health Summit van 2019:

In het najaar van 2020 worden van alle projecten meer resultaten verwacht. We houden je op de hoogte!

Lees minder